Lita som ei rosin
– Ho høyrer ikkje etter eingong, seier storebroren min når eg les for oldemora vår. – Det er berre du som trur du les så innmari fint.
Han sit og glor ut av vindauget og let som om han ikkje høyrer etter, han heller.
– Det gjer ho det, så! seier eg.
– Spør henne, då vel, seier storebror.
– Hugsar du kva eg las? spør eg oldemor. – Hugsar du at den jenta hadde funne nøkkelen til den hemmelege hagen?
– Å ja, seier oldemor.
– Du kan ikkje spørje slik, seier storebror, og no reiser han seg like godt frå plassen sin og kjem bort til senga.
– Kva heitte jenta? spør han. – Og kven var det ho leika med i hagen?
Oldemor er så lita. Så lita som ei rosin. Og når storebror snakkar slik til henne, blir ho endå mindre. Men auga blir større. Og ho skjelv litt når ho ristar på hovudet.
– Der ser du, seier storebror. – Ho har ikkje høyrt ein drit. Du må lese høgare. Og ikkje bruke så kjedeleg stemme.
– Les meir, seier oldemor.
Så eg les og les, sjølv om oldemor ikkje hugsar ein drit, som storebror seier. Eg les vidare sjølv om ho søv. Eg trur ho liker lyden av forteljinga, og lyden av stemma mi.
Oldemor bur på ein Heim ...
Oldemor bur på ein Heim. Storebror likar ikkje sånne Heimar, seier han. Og han skjønar ikkje kvifor vi må gå dit kvar einaste laurdag. Endå han veit at vi har lova å passe oldemor mens mormor er ute og reiser. Mormor har reist til Amerika. Det har ho drøymt om heile livet. Eg veit det, ho har fortalt det til meg. Det er nok fordi eg heiter Anna, sånn som ho gjer sjølv.
– Oldemor er då ikkje noko barn, seier storebror.
– Men ho er like lita, seier eg. – Nesten mindre enn bebien.
Bebien er systera vår. Ho kan ikkje gå enno. Berre krabbe som eit lyn.
– Det er ikkje det eg meiner, seier storebror. – Det er ikkje storleiken. Oldemor er heilt roleg. Bebien er jo heilt vill! Rett som det er, er ho borte! Hugsar du ikkje den gongen vi fann henne i eit skap?
– Det hugsar eg vel! seier eg. – Det var jo eg som fann henne.
Eg stod heilt stille og høyrde etter lydar, mens du sat fast under sofaen og mamma var hysterisk og sprang frå rom til rom.
– Ja, du er jo liksom så klok, du, seier storebror.
Eg svarer ikkje på det. Eg berre tenkjer, det er det kloke folk gjer! Eg tenkjer at det er viktig å passe på folk som ligg heilt roleg òg, særleg folk som driv og skrumpar inn. Og då kan ein for eksempel lese for dei.
Eg øver meg kvar dag ...
Eg øver meg kvar dag. Når ingen ser meg, les eg høgt framfor spegelen. Og somme gonger les eg for dokkene mine.
Eg skal kanskje bli skodespelar. Det var det mormor ville bli også. Ho er veldig glad i å lese. Stakkars mormor, i Amerika er det nok ingen ho kan lese høgt for. Kanskje ho òg les framfor ein spegel?
– Har de høyrt noko frå mormora dykkar, då? spør ei dame som jobbar på Heimen. Ho heiter Siv Hansen.
– Mormora dykkar er så flink til å lese, seier Siv Hansen. – Somme gonger plar ho lese for alle dei gamle her.
– Det kan jo du òg gjere, kviskrar storebror til meg. – Du som trur du les så forferdeleg fint.
Men eg les berre for oldemor. Les og les.
Storebror geispar. Han seier han er trøytt fordi han aldri får sove så lenge han vil om morgonen.
Bebien sovnar. Ho søv når ho vil. Oldemor også.
– Der ser du, seier storebror. – Du les så kjedeleg at folk sovnar. Lesing er kjedeleg, har aldri høyrt om nokon som er så glad i å lese som du. Kvifor les du ikkje vidare, forresten, når du trur du er så god til det? Det siste var om han guten som skreiv eit brev, endå han ikkje kunne stave eingong. Han som var så glad i dyr og planter.
Så eg les vidare. Det er ein annan gut i forteljinga òg, men han er det ingen som snakkar høgt om. Han er hemmeleg, akkurat som hagen, nesten gløymd.
Lise Männikö
